(απόσπασμα από το Ημερολόγιο του πατρός Αλεξάνδρου Σμέμαν)
Τρίτη, 12 Οκτωβρίου, 1976
Συναντήσεις, συζητήσεις, τηλεφωνήματα. Έχω κουραστεί από τα παράπονα, αλλά το γεγονός παραμένει: κάτω απ' αυτή τη συνεχή πίεση και σπουδή, είναι αδύνατο να εργαστείς.
«Πάτερ, πότε μπορώ να σας δώ;» Καμιά διέξοδος όπως εχουν τα πράγματα.
Το σημερινό Ευαγγέλιο: «'Εν τη υπομονή υμών κτήσασθε τάς ψυχάς υμών» (Λουκ. 21,19).
Καθαρές, φωτεινές κρύες μέρες...
Πηγή της ψευδούς θρησκείας είναι η ανικανότητα να χαρείς, ή μάλλον η άρνηση της χαράς, ενώ η χαρά ειναι απόλυτα oυσιώδης επειδή, δίχως αμφιβoλία, αποτελεί καρπό της παρουσίας του Θεού. Δεν μπορεί κάποιος να γνωρίζει οτι υπάρχει Θεός και να μη χαίρεται. Μόνο σε σχέση με τη χαρά, ο φόβος του Θεου και η ταπείνωση είναι σωστοί, γνήσιοι και καρποφόροι. Έξω από τη χαρά όλα γίνονται δαιμονικά, μια βαθύτερη διαστροφή κάθε θρησκευτικής εμπειρίας.
Μια θρησκεία φόβου.
Θρησκεία της ψευτο-ταπείνωσης.
Θρησκεία της ενοχής: τα πάντα είναι πειρασμοί και παγίδες.
Οι «θρησκευόμενοι» άνθρωποι, κατά κάποιο τρόπο, βλέπουν τη χαρά με υποψία.
Πρώτη και κύρια πηγή όλων των πραγμάτων είναι το «ευλόγει η ψυχή μου τόν Κύριον...».
Ο φόβος της αμαρτίας δεν μας γλυτώνει από την αμαρτία. Αυτό που μας σώζει είναι η χαρά εν Κυρίω. Ένα αίσθημα ενοχής ή ηθικότητας δεν μας απελευθερώνει από τον κόσμο και τους πειρασμούς του. Η χαρά είναι το θεμέλιο της ελευθερίας, όπου καλούμαστε να σταθούμε.
Που, πως και πότε διαστρεβλώθηκε και αμβλύνθηκε αυτή η ατμόσφαιρα του Χριστιανισμού -ή μάλλον, που, πως και πότε οι Χριστιανοί άρχισαν να κωφεύουν στη χαρά; που, πως και πότε η 'Εκκλησία, αντί ν' απελευθερώνει τους βασανισμένους ανθρώπους, άρχισε να τους εκφοβίζει και να τους τρομοκρατεί με σαδιστικό τρόπο;
Οι άνθρωποι έρχονται συνεχώς για να ζητήσουν συμβουλές (σήμερα από τις 7:30 το πρωί, εξομολόγηση, συζήτηση, συζήτηση, συζήτηση, τέσσερις άνθρωποι με προβλήματα, χωρίς να λογαριάζω τις συναντήσεις που έχω αργότερα). Και κάποια αδυναμία ή ψεύτικη ντροπή με συγκρατεί από το να τούς πω,
«Δεν έχω καμιά συμβουλή να σας δώσω. Δεν έχω παρά μια αδύναμη,ετοιμόρροπη, αλλά ωστόσο για μένα, αδιάλειπτη χαρά. Τη θέλετε;»
Όχι, δεν τη θέλουν. Θέλουν να συζητούν για «προβλήματα» και να κουβεντιάζουν για «λύσεις». Όχι, δεν υπήρξε μεγαλύτερη νίκη του διαβόλου πάνω στον κόσμο άλλη απ' αυτή την «ψυχολογοποιημένη» θρησκεία. Υπάρχουν τα πάντα στην ψυχολογία. Ένα πράγμα είναι σ' αυτήν αδιανόητο, αδύνατο: η χαρά!